Παιγνιοθεραπεία και διαταραχές

Το παιδί με δυσκολία στην συγκέντρωση προσοχής , υπερκινητικότητα και παρορμητικότητα μέσω του παιχνιδιού και της εστίασης στο εδώ και τώρα ωφελείται στην ενίσχυση της συγκέντρωσης της προσοχής και την μείωση της διάσπασης . Ο θεραπευτής διευκολύνει το παιδί μεσω  συγκεκριμένων παιχνιδιών να εκτονώσει την ενέργειά του σε ένα ασφαλές περιβάλλον, αναπτύσσοντας παράλληλα τον  έλεγχο παρόρμησης. Η ανάπτυξη  αυτοελέγχου βοηθά το παιδί να αποκτήσει  μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και να  ανταποκρίνεται καλύτερα στα διάφορα  κοινωνικά περιβάλλοντα στα οποία κινείται. Επιπλέον, οι ομαδικές συνεδρίες  διευκολύνουν τα παιδιά να μάθουν να σέβονται τον προσωπικό χώρο του άλλου,  να αναπτύσσουν την ενσυναίσθηση και να καλλιεργούν τις κοινωνικές τους δεξιότητες.

Πολλά παιδιά σήμερα υποφέρουν από άγχος. Οι αγχώδεις διαταραχές είναι οι πιο σύνηθεις στον παιδικό και εφηβικό πληθυσμό. Στις αγχώδεις διαταραχές εντάσσονται και οι φοβίες (όπως κοινωνική φοβία ή ειδικές φοβίες ). Οι αγχώδεις διαταραχές, ως εσωτερικευμένες διαταρχές , συχνά δεν αναγνωρίζονται, δεν αξιολογούνται ως σημαντικές και δεν αντιμετωπίζονται. Πολλές οικογένειες έχουν την τάση να το «κουκουλώνουν» ή να θεωρούν ότι κάποια στιγμή το παιδί θα το ξεπεράσει μόνο του. Το παιδί που έχει άγχος, συχνά νιώθει άσχημα και ντρέπεται για αυτό, προσπαθώντας να το κρύψει. Όταν ενα παιδί η έφηβος υποφέρει από άγχος, συχνά παρουσιάζει επιθετικότητα και αντιδραστικότητα/εναντιωματικότητα, διαταραχές στον ύπνο ή στην διατροφή, δυσκολία στην συγκέντρωση, υπερκινητικότητα, τραυλισμό ή και παραπονιέται συχνά για σωματικές ενοχλήσεις (πονοκέφαλο, στομαχόπονο). Τα εξωτερικευμένα συμπτώματα (όπως επιθετικότητα), είναι συνήθως αυτά που κινητοποιούν τους γονείς. Στις διαταρχές φοβικού άγχους , συχνά το παιδί υποφέρει απο χαμηλή αυτοπεποίθηση, σωματικές ενοχλήσεις κατά την έκθεση στο φοβικό ερέθισμα (ταχυκαρδία, εφίδρωση, τάση για λιποθυμία) και αποφυγή των στρεσογόνων καταστάσεων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ενίσχυση της χαμηλής αυτοπεποίθησης και την κοινωνική απομόνωση. Ως εκ τούτου, όταν ένα παιδί υποφέρει από άγχος , είναι πολύ σημαντικό η οικογένεια να απευθυνθεί σε κάποιον ειδικό για τον σχεδιαμό του θεραπευτικού προγράμματος. Στην Παιγνιοθεραπεία , μέσω του παιχνιδιού και της θεραπευτικής σχέσης που αναπτύσσεται , το παιδί διευκολύνεται να εκφράσει και να επεξεργαστεί δύσκολα βιώματα και συναισθήματα, να εξωτερικεύσει τις σκέψεις του και να βρεί λειτουργικούς τρόπους διαχείρισης των συναισθημάτων του και δημιουργικούς τρόπους χαλάρωσης . Σταδιακά τα αρνητικά συναισθήματα μειώνονται και το παιδί αναδομεί την ταυτότητα του. Αποκτά μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, αυτοεκτίμηση και αίσθηση ελέγχου σε καινούριες εμπειρίες και περιβάλλοντα.

Ένα παιδί αντιλαμβάνεται τον θάνατο διαφορετικά ανάλογα με την ηλικία του. Στις μικρότερες ηλικίες , ένα παιδί δυσκολεύεται να κατανοήσει την οριστικότητα του θανάτου ενώ σε λίγο μεγαλύτερες ηλικίες ενδέχεται να θεωρούν τον εαυτό τους υπεύθυνο για τον θάνατο του αγαπημένου προσώπου ή να θεωρούν ότι ο θάνατος είναι κάτι που συμβαίνει μόνο στους άλλους. Επίσης, ένα παιδί πενθεί διαφορετικά από έναν ενήλικα, δείχνει σαν να πενθεί <<ανά διαστήματα>> και τ α συναισθήματα εκφράζονται περισσότερο μέσω του παιχνιδιού και λιγότερο λεκτικά. Ένα παιδί που πενθεί ενδέχεται να εκδηλώσει ψυχοσωματικά συμπτώματα, να εκφράσει θλίψη, ξεσπάσματα θυμού ή κλάματος, επιθετικότητα, παλινδρόμηση σε προηγούμενα αναπτυξιακά στάδια, αλλαγές στις συνήθεις του ύπνου και στην διατροφή. Η οικογένεια που πενθεί, συχνά για να προστατεύσει το παιδί, προσπαθεί να μην εκδηλώνεται μπροστά του και να μειώνει την σημαντικότητα του τραυματικού γεγονότος. Έτσι , το παιδί παρεμποδίζεται και δυσκολεύεται να βιώσει φυσιολογικά τα στάδια του πένθους. Στην Παιγνιοθεραπεία, ένα παιδί ή ένας έφηβος που έχει βιώσει ή πρόκειται να βιώσει μία σημαντική απώλεια,διευκολύνεται να επεξεργαστεί ή να προετοιμαστεί για το τραυματικό γεγονός . Ακόμη,στον χώρο της θεραπείας, νιώθει ασφαλής να εκφράσει και να επεξεργαστεί τα συναισθήματα του σε σχέση με την απώλεια , όπως θυμός, θλίψη, μοναξιά, βρίσκοντας λειτουργικούς τρόπους διαχείρισης . Τέλος, διευκολύνεται στην αποδοχή του τραυματικού γεγονότος και των καινούριων συνθηκών ζωής καθώς και στην επανάκτηση της αίσθησης ελέγχου στην ζωή του.

Σήμερα, όλο και πιο συχνά ακούμε για παιδιά που δυσκολεύονται να ακολουθήσουν τους κανόνες της τάξης και να προσαρμοστούν σε μία ομάδα ή δυσκολεύονται να συνάψουν φιλίες και εκδηλώνουν δυσκολίες στην συμπεριφορά όπως επιθετικότητα, εναντιωματικότητα, παρορμητικότητα, υπερκινητικότητα. Ακόμη, πολλά παιδιά δυσκολεύονται μέσα σε ένα κοινωνικό σύνολο να εκφράσουν την γνώμη τους, να διεκδικήσουν, να εκφράσουν τις επιθυμίες τους και τα συναισθήματά τους, έχοντας χαμηλή αυτοπεποίθηση και τάση για κοινωνική απομόνωση. Οι ατομικές και ομαδικές συναντήσεις Παιγνιοθεραπείας μπορούν να ωφελήσουν σημαντικά τα παιδιά με τις παραπάνω δυσκολίες. Η θεραπευτική σχέση που χτίζεται , επιτρέπει στο παιδί να εμπιστευτεί τον θεραπευτή και μέσα στο πλαίσιο της αποδοχής, της ασφάλειας και της εμπιστοσύνης να ξετυλίξει το δυναμικό του. Το παιδί διευκολύνεται να εκφράσει σκέψεις και συναισθήματα, θέματα που το απασχολούν καθώς και να αναπτύξει τις κοινωνικές δεξιότητες και τις δεξιότητες επίλυσης προβλήματος . Σταδιακά αναδομεί την ταυτότητα του και χτίζει μια πιο θετική εικόνα για τον εαυτό του. Έχοντας αναπτύξει μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και πιο θετικές συμπεριφορές, είναι σε θέση να επενδύει στις διαπροσωπικές σχέσεις και να δείχνει  προσαρμοστικότητα στα περιβάλλοντα στα οποία κινείται.