Δυσπραξία

Η διαταραχή αυτή παρουσιάζει πολλά ασταθή φωνολογικά λάθη με αποτέλεσμα την ακατάληπτη ομιλία.

Αναπτυξιακή Δυσπραξία ορίζεται μια διαταραχή ή ανωριμότητα της οργάνωσης της κίνησης όπου συχνά συνυπάρχουν προβλήματα στην αντίληψη, στην σκέψη, και στην ομιλία (Βρετανική Εταιρεία Αναπτυξιακής Δυσπραξίας).
Τα συμπτώματα είναι εμφανή απ’ την πολύ πρώιμη ηλικία. Συνήθως τα παιδιά αυτά είναι ευερέθιστα από τη γέννα, δεν μπουσουλάνε, αποφεύγουν δραστηριότητες που απαιτούν επιδεξιότητα και βασίζονται στην καλή αντίληψη. Στο νηπιαγωγείο εντοπίζεται σαν το “διαφορετικό” από τα υπόλοιπα. Είναι το παιδί που “βαριέται”, ή το “πολύ ατίθασο” παιδί. Δεν συμμετέχει και αποσύρεται απ’ τα παιχνίδια κίνησης γιατί έχει πολύ άστατη συμπεριφορά. Τα συχνά προβλήματα στο λόγο και την συγκέντρωση καθιστούν δύσκολη την επικοινωνία και την οργάνωση στον ίδιο βαθμό που τα καταφέρνουν οι συνομήλικοι τους. Καθώς μεγαλώνει και εξελίσσεται στην εκπαίδευση οι απαιτήσεις της γραφής μεγαλώνουν. Η γραφή είναι η βάση μεγάλου αριθμού εμποδίων και ματαίωσης για το δυσπραξικό παιδί. Τα γράμματα του δεν είναι καθαρά γραμμένα, και βγαίνουν έξω από τις γραμμές γιατί το δυσπραξικό παιδί έχει προβλήματα με την αντίληψη και την οπτική ακολουθία. Αδυναμίες στην ικανότητα σχεδιασμού, οργάνωσης και συντονισμού κινήσεων εμπίπτουν στο πλαίσιο της δυσπραξίας, η συμπτωματολογία της οποίας αφορά δυσκολίες στις αδρές και λεπτές κινήσεις, ορισμένες φορές και στον λόγο.
Πράξις (πράξις) είναι η ικανότητα με την οποία σκιαγραφούμε τον τρόπο που θα χρησιμοποιήσουμε τα χέρια και το σώμα μας σε θέματα δεξιοτήτων που απαιτούν το παιχνίδι, η χρήση μολυβιού ή του πιρουνιού, οι κατασκευές και άλλες κινητικές
δραστηριότητες.

Πιο συγκεκριμένα, η ικανότητα αυτή περιλαμβάνει:
1. Ιδεασμό (φορμάρισμα της ιδέας) και αντίληψη του στόχου (“τι πρέπει να κάνω”)
2. Κινητικό σχεδιασμό: οργάνωση και αλληλολουχία τον κινήσεων που εμπλέκονται στη
συγκεκριμένη δραστηριότητα
3. Εκτέλεση της σχεδιασμένης κίνησης σε αρμονική συνέχεια.

Το δυσπραξικό παιδί έχει δυσκολία σε δεξιότητες που απαιτούν ταχύτητα, ακρίβεια, συγχρονισμό, σχεδιασμό. Τέτοιου τύπου δυσκολίες γίνονται εμφανείς στην αυτοεξυπηρέτηση, το παιχνίδι και τις κοινωνικές συναλλαγές, ήδη από τα πρώτα χρόνια της
ζωής του παιδιού.

Τα παιδιά που παραπέμπονται για Εργοθεραπεία με την διάγνωση τις δυσπραξίας έχουν συνήθως δυσκολίες σε λεπτής  κινητικότητας, του οπτικοκινητικού συντονισμού, της μάθησης και αντίληψης, της ατομικής φροντίδας και της αδρής κινητικότητας.

Οι γονείς συνήθως αναφέρουν ότι το παιδί:
1. Δυσκολεύεται στο ντύσιμο (κουμπιά, δέσιμο κορδονιών)
2. Δυσκολεύεται στο φαγητό (χειρισμός μαχαιριού – πιρουνιού).
3. Πέφτει ξαφνικά ή προσκρούει σε αντικείμενα.
4. Δεν έχει ζωντάνια, ξαπλώνει στο πάτωμα.
5. Είναι αργό στο ποδήλατο.

Εάν το παιδί πηγαίνει σχολείο, οι δάσκαλοι συμπληρώνουν:
1. Δεν κάθεται καλά στο θρανίο.
2. Δεν πιάνει καλά το μολύβι.
3. Δεν κατανοεί εύκολα, δυσκολεύεται στην αντίληψη εννοιών.
4. Έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση.
5. Δεν εμπλέκεται σε ομάδες με παιδιά της ίδιας ηλικίας.

Κατά τη διαγνωστική εκτίμηση ο εργοθεραπευτής οφείλει να εκτιμήσει τις εξής περιοχές:
1. Αδρή κινητικότητα: αδρές κινήσεις, πήδημα, τρέξιμο

2. Λεπτή κινητικότητα: χρήση και τον δυο χεριών, ωριμότητα λαβής, οπτική διάκριση,
ικανότητα εκτέλεσης μεμονωμένων κινήσεων με δύναμη κλπ
3. Έλεγχος μολυβιού: ωριμότητα λαβής, σωστή στάση σώματος, φορά γραμμάτων,
επιδεξιότητα κλπ
4. Σχέδιο αντιγραφής, ζωγράφισμα, γράψιμο
5. Θέση, σωστή τοποθέτηση χεριών – ποδιών – κορμού στο κάθισμα
6. Οπτικά: αντιληπτική ανάπτυξη (διαβάθμιση, ταξινόμηση, οπτικός εστιασμός, διάκριση,
μνήμη κλπ)
7. Ανεξαρτησία σε δραστηριότητες καθημερινής ζωής: φαγητό, ντύσιμο.
8. Οργάνωση δραστηριοτήτων ελεύθερου χρόνου

Η ηλικία έναρξης της θεραπείας αποτελεί σημαντικό παράγοντα μαζί με τον βαθμό τον δυσκολιών για την αποτελεσματικότητα της παρέμβασης

Η λεκτική δυσπραξία είναι επίσης μια νευρολογική διαταραχή και επηρεάζει την παραγωγή ομιλίας. Δεν υπάρχει πραγματική βλάβη στα νεύρα ή τους μυς που χρησιμοποιούνται στην ομιλία, αλλά το παιδί δεν μπορεί να συντονίσει οικειοθελώς τους μύες τους για να παράγει τους σωστούς ήχους ή λέξεις ομιλίας. Ένας λογοπεδικός μπορεί να διαγνώσει και να βοηθήσει στη θεραπεία της λεκτικής δυσπραξίας.

Τα Συμπτώματα της Λεκτικής Δυσπραξίας εξαρτώνται από τη σοβαρότητα του προβλήματος. Για παράδειγμα, ένα παιδί με Λεκτική Δυσπραξια δεν είναι σε θέση να μιλήσει .Κολλάει σε έναν ήχο ή λέξεις τις οποιες επαναλαμβάνει όταν προσπαθεί να πει κάτι διαφορετικό. Έχει δυσκολία στην παραγωγή ήχων ή επαναλαμβανόμενων ακολουθιών ήχων ή λέξεων. Έχει ένα πολύ περιορισμένο αυτοματοποιημένο λεξιλόγιο. Κάνει διάφορες κινήσεις με τη γλώσσα και τα χείλη προσπαθώντας να παράξει λέξεις . Θεραπεία Υπάρχουν διάφοροι τρόποι να βοηθηθεί ένα παιδί με Λεκτική Δυσπραξία ανάλογα με τη σοβαρότητα της διαταραχής. Η θεραπεία περιλαμβάνει συγκεκριμένες ασκήσεις που σχεδιάζονται από το λογοπεδικό . Για παράδειγμα, η θεραπεία μπορεί να επικεντρωθεί στην παραγωγή διαφορετικών συμφώνων ή φωνηέντων ή λέξεων και φράσεων διαφόρων μηκών και πολυπλοκότητας. Για τα παιδιά με πιο σοβαρή δυσπραξία, ο Λογοπεδικός μπορεί να εξετάσει εναλλακτικούς τρόπους επικοινωνίας.

Στη μέθοδο της Αισθητηριακής ολοκλήρωσης κρίνεται σκόπιμο να ενισχυθούν μέσω οργανωμένων δραστηριοτήτων τα τρία παραπάνω στοιχεια (Ιδεασμός-Κινητικός προγραμματισμός-Εκτέλεση). Οι δραστηριότητες θα μπορούσαν να είναι:

• Δραστηριότητες που θα μπορούσαν να οργανωθούν από τα ίδια τα παιδιά
• Δραστηριότητες που απαιτούν απλό κινητικό προγραμματισμό, π.χ να κουνάει την κούνια μόνο του, να περπατάει σε επικλινές έδαφος, να μπαίνει και να βγαίνει από εξοπλισμό, να ρολάρει, να σκαρφαλώνει, να κλωτσάει ή να χτυπάει ένα μπαλόνι κλπ.
• Παιχνίδι σε παιδική χαρά
• Δραστηριότητες που απαιτούν συμμετοχή όλου του σώματος, π.χ να κινείται μέσα από εμπόδια, να πέφτει μέσα σε πισίνα με μπάλες, να πηδάει πάνω από εμπόδια, κολύμπι κλπ.

Σε περίπτωση διαπίστωσης καθυστέρησης ομιλίας πρέπει να γίνει λογοθεραπευτική διάγνωση.