Εργοθεραπεία και Αυτισμός

Ο αυτισμός είναι μια διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή όπου εκδηλώνεται μετά τα 2 πρώτα χρόνια ζωής. Τα άτομα με αυτισμό μπορεί να έχουν δυσκολίες στους τομείς αυτοφροντίδας, αισθητηριακής επεξεργασίας, αισθητηριακής ρύθμισης (sensory modulation) αυτορρύθμισης (self-regulation), πράξεις κινητικής μίμησης, λειτουργικού παιχνιδιού, κοινωνικής συμμετοχής, συμμετοχής στην εκπαιδευτική διαδικασία και απόδοσης στην εργασία.

Ο εργοθεραπευτής μπορεί να χρησιμοποιήσει μια ποικιλία τεχνικών, που αφορούν το άτομο, τη δραστηριότητα ή το περιβάλλον. Η παρέμβαση συνήθως περιλαμβάνει τους τομείς της προσοχής, της συμπεριφοράς, τον κοινωνικών δεξιοτήτων, της αισθητηριακής επεξεργασίας της κινητικότητας, του παιχνιδιού και της αυτοφροντίδας. Υπάρχουν διάφορα εργοθεραπευτικά πλαίσια αναφοράς που χρησιμοποιούνται στον αυτισμό, με πιο γνωστό αυτό της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης (Sensory Integration) (Case Smith & Miller, 1999, Walting, Deitz, Κάννη & McLaughlin, 1999).

 

Η αισθητηριακή ολοκλήρωση είναι μια νευροβιολογική διαδικασία, που οργανώνει τις αισθήσεις από το σώμα και από το περιβάλλον και καθιστά δυνατή την αποτελεσματική χρήση του σώματος μέσα στο περιβάλλον. Η αισθητηριακή ολοκλήρωση λοιπόν, είναι η ικανότητα να οργανώνει κανείς τις αισθητηριακές πληροφορίες για να μπορεί να τις χρησιμοποιήσει (Ayres, 1972)

 

Η παρέμβαση της Aισθητηριακής Ολοκλήρωσης ξεκίνησε από την εργοθεραπεύτρια Dr A.J. Ayres, τη δεκαετία του εξήντα. Αποτελεί μια μέθοδο παρέμβασης που απευθύνεται σε παιδιά με διαταραχές της αισθητηριακής επεξεργασίας, που παρουσιάζουν δυσκολίες στη μάθηση και την απόδοση τους στις καθημερινές δραστηριότητες (Ayres, 1972).

 

Οι δυσκολίες στην αισθητηριακή επεξεργασία μπορεί να εξηγούν κάποιες συμπεριφορές τον ατόμων με αυτισμό, όπως τις αρνητικές αντιδράσεις σε δυνατούς ήχους, στο άγγιγμα, στην υφή κάποιον ρούχων ή φαγητών, στο λούσιμο τον μαλλιών, στο πλύσιμο, στο κούρεμα κλπ. Αυτές οι δυσκολίες μπορούν να επηρεάσουν την ικανότητα τους να δημιουργούν κοινωνικές σχέσεις, να λειτουργούν στα καθημερινά περιβάλλοντα (π.x. τάξη, παιδική χαρά) και να μαθαίνουν κοινωνικούς κανόνες.

 

Οι εργοθεραπευτές που έχουν λάβει εξειδικευμένη εκπαίδευση στη θεωρία της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης, μπορούν να παρέχουν άμεση παρέμβαση αισθητηριακής ολοκλήρωσης σε άτομα με αυτισμό. Ακόμη μπορούν να παρέχουν συμβουλευτική στους γονείς και τους δασκάλους για το ρόλο της αισθητηριακής επεξεργασίας και τους τρόπους που μπορούν να βοηθήσουν το παιδί με προσαρμογές που θα κάνουν στο σπίτι και στο σχολείο.

 

Η εργοθεραπεία έχει ως γενικό στόχο την βελτίωση της ποιότητας ζωής του ατόμου με αυτισμό. Μέσα από την παρέμβαση σε διαφορετικά περιβάλλοντα, με ποικίλες μεθόδους και σε συνεργασία με τους γονείς, τους δασκάλους και άλλους επαγγελματίες υγείας, μπορεί να βοηθήσει το άτομο με αυτισμό να κατακτήσει τη μεγαλύτερη δυνατή ανεξαρτησία.

 

Κατερίνα Αθανασοπούλου, Εργοθερπεύτρια, S.I.T.