Τι είναι η Αισθητηριακή Ολοκλήρωση;

Τι είναι η Αισθητηριακή Ολοκλήρωση;

H Αισθητηριακή Ολοκλήρωση (Α.Ο) είναι η ικανότητα του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (ΚΝΣ) να οργανώνει και να επεξεργάζεται τις αισθητικές πληροφορίες που μεταφέρονται στον εγκέφαλο μέσα από τα μάτια, το δέρμα, τα αυτιά, τους μύες, το στόμα, τη μύτη, τις αρθρώσεις κλπ. και να τις χρησιμοποιεί κατάλληλα για να παραγάγει κατάλληλες προσαρμοστικές αντιδράσεις του σώματος στο περιβάλλον. (Ayres, 1972).

Τι είναι η Δυσλειτουργία Αισθητηριακής Επεξεργασίας;

Όπως περιγράφει τον όρο η A.Jean Ayres, είναι η συναισθηματική και συμπεριφορική δυσκολία που προκύπτει κατά την οργάνωση και επεξεργασία των αισθητηριακών πληροφοριών από τα αισθητηριακά συστήματα. Οι τύποι της Δυσλειτουργίας της Α.Ο. ή Διαταραχής της Αισθητηριακής Επεξεργασίας είναι οι εξής:

1. Διαταραχή της Αισθητηριακής Ρύθμισης,
2. Διαταραχή της Αισθητηριακής Διάκρισης,
3. Διαταραχή της Πράξης

Ενδεικτικές συμπεριφορές παιδιών με Δυσλειτουργία Αισθητηριακης Ολοκλήρωσης:

o Υπερβάλλει όταν τον αγγίζουν χωρίς προειδοποίηση
o Δεν μπορεί να ησυχάσει μετά από κινητική δραστηριότητα
o Δεν του αρέσει να λερώνεται με κόλλα, άμμο, μπογιές, κολλητική ταινία
o Δεν του αρέσει το απαλό άγγιγμα ή γενικά να τον αγγίζουν
o Φοβάται την κίνηση (σκάλες κλπ)
o Δε ζαλίζεται ποτέ ή ζαλίζεται πολύ εύκολα (αποφεύγει την περιστροφή κλπ)
o Αναστατώνεται όταν τα πόδια του δεν αγγίζουν το έδαφος
o Αποφεύγει την παιδική χαρά
o Φτωχή αντίληψη του χώρου
o Συχνές πτώσεις
o Συχνά “χάνει” οδηγίες
o Δεν ολοκληρώνει τις δραστηριότητες που ξεκινά
o Αποφεύγει βλεμματική επαφή

Αισθητηριακή Ολοκλήρωση και ΔΕΠ-Υ:

Η Αισθητηριακή Ολοκλήρωση σε παιδιά με ΔΕΠ-Υ στοχεύει στην ελάττωση των συμπτωμάτων και των δυσκολιών μέσω των ερεθισμάτων που οργανώνουν και ηρεμούν το κάθε παιδί έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στις καθημερινές του υποχρεώσεις και μέσω των ερεθισμάτων που βοηθούν το εκάστοτε παιδί να μάθει και να προσαρμόζεται στους κανόνες της τάξης ή του παιχνιδιού.

Δραστηριότητες, ενδεικτικά, που μπορούν να οργανωθούν, προκειμένου να βοηθηθεί το παιδί με ΔΕΠΥ είναι:

• Δραστηριότητες χαλάρωσης
• Δραστηριότητες οπτικού ελέγχου και συντονισμού( όπως η παρατήρηση με τον φακό που φωτίζει σε διάφορα μέρη του χώρου)
• Δραστηριότητες που απαιτούν προσοχή
• Ομαδικά παιχνίδια για αναμονή σειράς

Αισθητηριακή Ολοκλήρωση και Δυσπραξία:

Πράξη (praxis) είναι η ικανότητα της κατανόησης, του σχεδιασμού και της εκτέλεσης κινητικών δεξιοτήτων. Η πράξη είναι δράση η οποία απαιτεί θέληση και σκέψη και αποτελεί το αποτέλεσμα της φυσιολογικής διεργασίας της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης. Περιλαμβάνει τρεις συνιστώσες:

1. Ιδεασμός: η γνώση για το τι πρέπει να εκτελέσουμε (σκέφτομαι να κάνω κάτι)
2. Κινητικός σχεδιασμός: η ικανότητα να σχεδιάζουμε και να οργανώνουμε τις
απαιτούμενες κινήσεις (σκέφτομαι πώς να το κάνω)
3. Εκτέλεση: η πραγματοποίηση των κινήσεων, με μια αρμονική συνέχεια η οποία
απαιτεί καλό κινητικό συντονισμό (εκτελώ τις ενέργειες)

Η Αναπτυξιακή Δυσπραξία είναι μια διαταραχή ή ανωριμότητα της οργάνωσης της κίνησης όπου συχνά συνυπάρχουν προβλήματα στην αντίληψη, στη σκέψη και στην ομιλία. Η Ayres όρισε την Αναπτυξιακή Δυσπραξία ως τη διαταραχή της ποιότητας της κίνησης και της αποτελεσματικότητας του συντονισμού η οποία αποτελεί μια δυσλειτουργία της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης. Η διαταραχή αποδίδεται σε δυσλειτουργία του εγκεφάλου, η οποία παρεμποδίζει την οργάνωση των αισθητηριακών πληροφοριών από το απτικό, το αιθουσαίο και το ιδιοδεκτικό σύστημα και επηρεάζει την αδρή και λεπτή κινητικότητα του κινητικού σχεδιασμού με σημαντικές επιπτώσεις στις δεξιότητες. Η δυσπραξία επηρεάζει τον προσανατολισμό όσων κάνουμε και τον τρόπο με τον οποίο αυτά ολοκληρώνονται. Συνδέεται με προβλήματα στην αντίληψη, τη σκέψη και το λόγο. Γενικά, θεωρείται ότι οποιαδήποτε επιδείνωση στην αισθητηριακή – κινητική – αντιληπτική συμπεριφορά του παιδιού αποτελεί συνδυασμό διαφόρων αιτιολογικών παραγόντων. (Μαρκοβίτης – Τζουριάδου, 1991)

Στη μέθοδο της Αισθητηριακής ολοκλήρωσης κρίνεται σκόπιμο να ενισχυθούν μέσω οργανωμένων δραστηριοτήτων τα τρία παραπάνω στοιχεια (Ιδεασμός-Κινητικός προγραμματισμός-Εκτέλεση). Οι δραστηριότητες θα μπορούσαν να είναι:

• Δραστηριότητες που θα μπορούσαν να οργανωθούν από τα ίδια τα παιδιά
• Δραστηριότητες που απαιτούν απλό κινητικό προγραμματισμό, π.χ να κουνάει την κούνια μόνο του, να περπατάει σε επικλινές έδαφος, να μπαίνει και να βγαίνει από εξοπλισμό, να ρολάρει, να σκαρφαλώνει, να κλωτσάει ή να χτυπάει ένα μπαλόνι κλπ.
• Παιχνίδι σε παιδική χαρά
• Δραστηριότητες που απαιτούν συμμετοχή όλου του σώματος, π.χ να κινείται μέσα από εμπόδια, να πέφτει μέσα σε πισίνα με μπάλες, να πηδάει πάνω από εμπόδια, κολύμπι κλπ.