Η παγκόσμια ημέρα Braille θεσπίστηκε από την Παγκόσμια Ένωση Τυφλών (World Blind Union – WBU) για να τιμήσει τον Louis Braille, δημιουργό του κώδικα Braille, ο οποίος γεννήθηκε στη Γαλλία στις 4 Ιανουαρίου 1809. Σκοπός του εορτασμού είναι να τονιστεί η σημασία της γραφής Braille για την επικοινωνία και την ενημέρωση των ανθρώπων με πλήρη ή μερική τύφλωση.
Ιστορική Αναδρομή
Ο πρώτος κώδικας Braille αναπτύχθηκε για την γαλλική γλώσσα από τον Λουί Μπράιγ το 1824. Οι πρώτες προσπάθειες για μια ελληνική έκδοση του κώδικα Braille έγιναν το 1882 από τον Αντώνιο Παλατιανό, όμως η επίσημη καθιέρωση του ελληνικού κώδικα Braille για την εκπαίδευση των Ελλήνων τυφλών πραγματοποιήθηκε το 1948, όπου ο ελληνικός κώδικας προσαρμόστηκε από τον αντίστοιχο γαλλικό από μια επιτροπή Ελλήνων και ξένων επιστημόνων στην Λειψία και κατόπιν εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα στη Σχολή Τυφλών Καλλιθέας στην Αθήνα.
Η δημιουργία του κώδικα
Ο Braille είχε τυφλωθεί σε μικρή ηλικία και δεν ήταν ευχαριστημένος από το σύστημα ανάγνωσης που χρησιμοποιούσαν οι τυφλοί επειδή ήταν ιδιαίτερα δύσχρηστο. Έτσι αποφάσισε να δημιουργήσει ένα καινούριο αλφάβητο για τυφλούς, για το οποίο χρειάστηκε πέντε χρόνια. Το αλφάβητο που έφτιαξε ήταν μια αντικατάσταση του γραμματικού με ανάγλυφες κουκκίδες, οι οποίες μέσω διαφορετικών συνδυασμών συνθέτουν ένα κείμενο.
Επομένως, Κώδικας Braille αποτελεί ένα σύστημα γραφής και ανάγνωσης, ένα είδος «απτού αλφαβήτου», που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για γραφή σχεδόν σε οποιαδήποτε γλώσσα. Το σύστημα Braille έχει έξι βασικές ανάγλυφες κουκκίδες που είναι τοποθετημένες συνήθως σε τριάδες και με αυτές γίνονται 63 συνδυασμοί, που αντιστοιχούν στα γράμματα και τους αριθμούς. Η γραφή Braille διαβάζεται από αριστερά προς τα δεξιά και από πάνω προς τα κάτω.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (World Health Organization – WHO), υπολογίζεται ότι 253 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν σήμερα σε κάθε γωνιά του πλανήτη αντιμετωπίζοντας σοβαρά προβλήματα όρασης. Από αυτούς, 36 εκατομμύρια είναι τυφλοί και 217 εκατομμύρια έχουν μέτρια έως σοβαρή εξασθένιση όρασης. Ωστόσο, οι περισσότεροι άνθρωποι που είναι τυφλοί δεν ξέρουν να χρησιμοποιούν τον Κώδικα Braille. Μάλιστα, σύμφωνα με σχετικές έρευνες, ο αριθμός των ανθρώπων με τύφλωση που είναι σε θέση να χρησιμοποιούν τον Κώδικα μειώνεται συνεχώς, αφού ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι με σοβαρά προβλήματα όρασης χρησιμοποιούν άλλα μέσα, όπως λογισμικά αναγνώρισης φωνής, ηχητικά βιβλία κ.α. για να διαβάσουν και να γράψουν.
Κώδικας Braille στα ελληνικά
Υπάρχουν δύο «επίσημες» εκδοχές του Κώδικα στα ελληνικά, οι οποίες διαφέρουν πολύ λίγο μεταξύ τους. Η πρώτη από αυτές είναι γνωστή ως «Κώδικας Μπράιγ της ελληνικής γλώσσας» και χρησιμοποιείται στην καθημερινή επικοινωνία ενώ η δεύτερη, γνωστή ως «Διεθνής Κώδικας Μπράιγ της ελληνικής γλώσσας» χρησιμοποιείται στην αναπαράσταση των γραμμάτων του ελληνικού αλφαβήτου στις ξένες γλώσσες και στα μαθηματικά.
Από το 1946 λειτουργεί στον Φάρο Τυφλών της Ελλάδος το Ειδικό Εκτυπωτικό τμήμα Braille το οποίο με την τεχνογνωσία και τον εξοπλισμό του παράγει στη γραφή Braille βιβλία Ελληνικής και Ξένης Λογοτεχνίας, Παιδικά, Ξένων Γλωσσών, Μουσικής, Βυζαντινής μουσικής, Πανεπιστημιακά συγγράμματα και άλλα. Ακόμη αναλαμβάνει την δημιουργία τιμοκαταλόγων στην γραφή Braille, την εκμάθηση της γραφής σε τυφλούς και βλέποντες ενδιαφερόμενους, την μετατροπή της ονομασίας των φαρμακευτικών σκευασμάτων καθώς και πινακίδες και κατόψεις στην γραφή Braille.
