Κοινωνικό άγχος & συνωστισμός στις χριστουγεννιάτικες αγορές: Πώς μπορούν οι γονείς να υποστηρίξουν τα παιδιά τους

 

Οι χριστουγεννιάτικες αγορές, με τα φωτάκια, τη μουσική και την εορταστική διάθεση, μπορεί να αποτελούν μαγική εμπειρία για πολλούς γονείς. Για αρκετά παιδιά όμως, ειδικά εκείνα που δυσκολεύονται σε κοινωνικές καταστάσεις, εμφανίζουν κοινωνικό άγχος ή έχουν εντονότερη ευαισθησία σε θόρυβο και πλήθος, αυτές οι βόλτες μπορεί να γίνουν ιδιαίτερα στρεσογόνες. Ο συνωστισμός, οι ουρές, οι άγνωστες φυσιογνωμίες και η απώλεια προβλεψιμότητας δημιουργούν αίσθημα πίεσης και υπερδιέγερσης. Με τη σωστή καθοδήγηση όμως, τα παιδιά μπορούν να βιώσουν αυτές τις εμπειρίες με πολύ μεγαλύτερη ασφάλεια και αυτοπεποίθηση.

Η προετοιμασία ξεκινά από το σπίτι. Τα παιδιά νιώθουν λιγότερο άγχος όταν γνωρίζουν το «τι» και το «πώς» μιας νέας κατάστασης. Οι γονείς μπορούν να εξηγήσουν πού θα πάνε, πόσο κόσμο μπορεί να έχει, ότι ίσως χρειαστεί να περιμένουν σε ουρά και ότι θα υπάρχουν πολλά καινούργια πρόσωπα γύρω τους. Αυτές οι πληροφορίες μειώνουν την αβεβαιότητα και βοηθούν το παιδί να οριοθετήσει νοητικά την εμπειρία. Μια μικρή κοινωνική ιστορία που περιγράφει την επίσκεψη στην αγορά, το περπάτημα ανάμεσα σε πάγκους ή τον ήχο της μουσικής, δημιουργεί ένα πλαίσιο ασφάλειας και βοηθά το παιδί να νιώσει προετοιμασμένο.

Πολλά παιδιά επωφελούνται από το role-playing, δηλαδή μικρές «πρόβες» στο σπίτι. Οι γονείς μπορούν να παίξουν με το παιδί σκηνές όπως πώς περιμένουμε τη σειρά μας, πώς ζητάμε να κάνουμε διάλειμμα, τι λέμε όταν νιώθουμε ότι πιεζόμαστε ή πώς ζητάμε να απομακρυνθούμε για λίγο. Μέσα από αυτά τα παιχνίδια ρόλων το παιδί μαθαίνει δεξιότητες αυτορρύθμισης σε ασφαλές περιβάλλον και στη συνέχεια τις εφαρμόζει ευκολότερα στην πραγματική συνθήκη.

Οι τεχνικές exposure μπορούν επίσης να λειτουργήσουν υποστηρικτικά. Η ιδέα είναι να «χτίζεται» η ανοχή του παιδιού σταδιακά, χωρίς πίεση. Αυτό μπορεί να γίνει με μικρές εξόδους σε πιο ήρεμα μέρη, σε ώρες με λιγότερο κόσμο, και σταδιακή αύξηση του χρόνου παραμονής σε περιβάλλοντα με περισσότερη κίνηση. Με αυτόν τον τρόπο, το παιδί εξοικειώνεται με τα ερεθίσματα και μαθαίνει ότι μπορεί να τα διαχειριστεί χωρίς να κατακλύζεται.

Κατά τη διάρκεια της βόλτας, η ρύθμιση του άγχους είναι βασικό εργαλείο. Απλές τεχνικές αναπνοής μπορούν να κάνουν τεράστια διαφορά. Οι γονείς μπορούν να θυμίσουν στο παιδί να εισπνέει αργά από τη μύτη, να κρατά για λίγο την αναπνοή του και να εκπνέει αργά από το στόμα. Μπορεί να δοθεί και ένα «σήμα διάλειμματος», μια λέξη ή χειρονομία που σημαίνει ότι το παιδί χρειάζεται να απομακρυνθεί για λίγο. Η ύπαρξη αυτής της επιλογής δίνει αίσθηση ελέγχου και μειώνει τον φόβο ότι πρέπει να «αντέξει».

Παράλληλα, είναι σημαντικό οι γονείς να έχουν στο νου τους τις αισθητηριακές ανάγκες του παιδιού. Αν τους ενοχλεί ο θόρυβος, τα ακουστικά μείωσης θορύβου μπορούν να προσφέρουν μεγάλη ανακούφιση. Αν αγχώνονται με τον συνωστισμό, το να περπατούν στην άκρη του δρόμου, λίγο μακριά από το πυκνότερο πλήθος, βοηθά να νιώσουν πιο άνετα. Μικρά διαλείμματα σε πιο ήρεμα σημεία ή μια γρήγορη παύση για νερό, λίγες ανάσες ή μια σύντομη αποφόρτιση μειώνουν την πιθανότητα υπερέντασης.

Σε κάθε περίπτωση, το παιδί χρειάζεται να ακούσει ότι δεν είναι «κακό» ή «δύσκολο» επειδή δυσκολεύεται σε τέτοια περιβάλλοντα. Όταν νιώθει ότι οι γονείς του το καταλαβαίνουν και το στηρίζουν χωρίς πίεση, η αυτοπεποίθηση χτίζεται σταδιακά. Η επιβράβευση μικρών προσπαθειών — ακόμα κι αν η βόλτα κράτησε λίγο — είναι σημαντική. Η κατάκτηση της ανοχής απέναντι σε στρεσογόνα περιβάλλοντα γίνεται βήμα-βήμα, όχι σε μια μέρα.

Τέλος, μετά την επιστροφή στο σπίτι, είναι ιδιαίτερα χρήσιμο να γίνει μια ήρεμη συζήτηση για το τι πήγε καλά, τι δυσκόλεψε το παιδί και τι θα μπορούσε να βοηθήσει περισσότερο την επόμενη φορά. Αυτή η ανατροφοδότηση δίνει στο παιδί αίσθηση προόδου και ενδυναμώνει την ικανότητά του να αναγνωρίζει τα σημάδια του άγχους του.

Με σταθερή καθοδήγηση, υπομονή και μικρές, αλλά ουσιαστικές στρατηγικές, οι χριστουγεννιάτικες αγορές μπορούν να γίνουν μια εμπειρία πιο ήρεμη και πιο διαχειρίσιμη για κάθε παιδί που δυσκολεύεται. Αν η οικογένειά σας χρειάζεται επιπλέον υποστήριξη ή πιο εξατομικευμένες τεχνικές στη διαχείριση κοινωνικού άγχους, είμαστε εδώ για να βοηθήσουμε. Κανένα παιδί δεν πρέπει να νιώθει ότι οι γιορτές είναι κάτι που πρέπει να «αντέξει»· μπορούν να γίνουν μια εμπειρία που ζει με μεγαλύτερη ασφάλεια, άνεση και αυτογνωσία.