Εκπαιδευτικός και Εκπαιδευτικά Συστήματα στην Ειδική Αγωγή

Η 5η Οκτωβρίου είναι μια σημαντική ημέρα για τον κόσμο της εκπαίδευσης. Είναι η μέρα που η UNESCO καθιέρωσε από το 1994 ως την Παγκόσμια Ημέρα Εκπαιδευτικών για να αναδείξει αλλά και να υπενθυμίζει τον εμβληματικό ρόλο αλλά και την καταλυτική επίδραση που διαδραματίζει ο εκπαιδευτικός τόσο στο επίπεδο της σχολικής ζωής, όσο και στο πεδίο της κοινωνικής πραγματικότητας. Διαμεσολαβεί, καθοδηγεί, διαμορφώνει κλίμα ομάδας και συνεργασίας μέσα στην τάξη, πλαισιώνει τις αναζητήσεις των μαθητών του ερμηνευτικά και υποστηρικτικά, ενθαρρύνει και βοηθά στην υπέρβαση των εμποδίων, επιδιώκει να αναδειχθούν οι δυνατότητες των μαθητών και των μαθητριών του με όρους πνευματικής αυτονομίας για το κάθε μέλος ξεχωριστά της μαθησιακής διαδικασίας.

Κάθε χώρα διαμορφώνει τον ρόλο του εκπαιδευτικού σύμφωνα με το εκπαιδευτικό σύστημα το οποίο θεσμοθετεί. Ειδικά στην Ειδική Αγωγή παρατηρούνται διάφορες πολιτικές που έχουν διαμορφωθεί μεταξύ των χωρών, οι οποίες ομαδοποιούνται σε τρεις κατηγορίες. Η πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει τις χώρες που αναπτύσσουν πολιτική που στοχεύει στην ένταξη όλων σχεδόν των μαθητών στην γενική εκπαίδευση (one-track approach). Η πολιτική αυτή υποστηρίζεται από ευρύ φάσμα υπηρεσιών με επίκεντρο το σχολείο της γενικής εκπαίδευσης. Αυτή η προσέγγιση συναντάται στην Ισπανία, Ελλάδα, Ιταλία, Πορτογαλία, Σουηδία, Ισλανδία, Νορβηγία και Κύπρο.

Στην δεύτερη κατηγορία υπάρχουν δύο ξεχωριστά εκπαιδευτικά συστήματα (two-track approach). Οι μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες φοιτούν συνήθως σε ειδικά σχολεία ή σε ειδικές τάξεις. Γενικά, η πλειοψηφία των μαθητών που είναι εγγεγραμμένοι ως άτομα με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες δεν ακολουθούν το γενικό αναλυτικό πρόγραμμα του σχολείου. Τα δύο αυτά συστήματα έχουν ξεχωριστή νομοθεσία. Τέτοια παραδείγματα είναι η Ελβετία και το Βέλγιο.

Οι χώρες που ανήκουν στην τρίτη κατηγορία έχουν μία πολλαπλότητα προσεγγίσεων όσον αφορά την ένταξη (multi-track approach) (κατηγορία πολλαπλών διαδρομών). Προσφέρουν μία ποικιλία υπηρεσιών και επιλογών μεταξύ των δύο συστημάτων. Οι υπηρεσίες αυτές κυμαίνονται από τις ειδικές τάξεις πλήρους ή μερικής φοίτησης, έως διάφορες μορφές ενδοσχολικής συνεργασίας (Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Ανάπτυξη της Ειδικής Αγωγής, 2003). Η Δανία, η Γαλλία, η Ιρλανδία, το Λουξεμβούργο, η Αυστρία, η Ουγγαρία, η Πολωνία, Φιλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Λετονία, το Λιχτενστάιν, η Δημοκρατία της Τσεχίας, η Εσθονία, η Λιθουανία, η Πολωνία, η Σλοβακία και η Σλοβενία ανήκουν σε αυτή την κατηγορία.

Ο ρόλος του εξατομικευμένου εκπαιδευτικού προγράμματος είναι κοινός σε όλες τις χώρες της Ευρώπης. Παράλληλα έχουν επιτευχθεί νομοθετικές ρυθμίσεις για την υλοποίηση της συνεκπαίδευσης σε διάφορες χώρες και μόνο το 2% των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στις Ευρωπαϊκές χώρες εκπαιδεύεται σε ξεχωριστό περιβάλλον.

Η Ειδική Αγωγή έχει υποστεί διάφορες τροποποιήσεις και ανακατατάξεις στο πέρασμα των χρόνων, ενώ παρατηρείται µία καθυστέρηση της Ελλάδας σε σχέση µε τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη. Αξίζει να σημειωθεί, πως το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, παρά την πρόοδό του, εξακολουθεί να προσομοιάζει ένα ιατρικό μοντέλο παροχής υπηρεσιών, όπου ο μαθητής απομακρύνεται από το σχολείο του για να αξιολογηθεί, ενώ και η παρέμβαση είναι αποσπασματική.

Πηγές